عصر جدید روابط ایران و اروپا پس از توافق هسته ای

 

توافق صورت گرفته بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای گروه 1+5 در وین در 23 تیرماه ادامه روند پویایی سیاست خارجی کشور در دولت تدبیر و امید است. روندی که با پیروزی جناب آقای دکتر روحانی در 24 خرداد ماه 1392 به دست آمد و گفتمان جدیدی در سیاست خارجی کشور برقرار شد. توافقنامه وین می تواند افق های جدیدی را در روند همکاری های اتحادیه اروپایی با ایران ایجاد کند و حتی به سایر کشورها و بلوک ها قدرت گسترش یابد. از طرفی، اتحادیه اروپایی این توافق را در چارچوب پیشرفت در یکی از مهمترین و حساسترین پرونده های جامعه جهانی (هسته ای) می بیند که موفقیت سیاست خارجی مشترک اتحادیه اروپایی را نیز به بوته آزمایش گذاشت.

بازار سهام پس از توافق هسته ای

با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر اصلی‌ترین مساله اقتصاد ایران و به تبع آن بازار سهام تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بود، رفع تحریم‌ها و اخبار حاکی از قطعی شدن توافق مهم‌ترین سیگنال روزهای آینده برای فعالان بازار است. کارشناسان معتقدند بازار سرمایه از اولین بازارهایی خواهد بود که از نتایج رفع تحریم‌ها بهره‌مند خواهد شد. در این وضع صنایعی بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند که به شکل مستقیم از تحریم‌ها آسیب دیده بودند.

تقویت گردشگری پس از توافق هسته ای



توافق هسته ای به روش های مختلف می تواند منجر به تقویت بخش گردشگری کشور شود. نخست آنکه هتل های زنجیره ای مختلفی آماده ورود به کشور هستند. یکی از بزرگترین نام هایی که در این زمینه شنیده شد، «روتانا» است که آمادگی خود را برای سرمایه گذاری در کشور اعلام کرده است. نام های تجاری دیگری را هم می توان در این حوزه شنید که نویدبخش رونق بخش هتلداری کشور است. یکی از مهمترین ضعف های کنونی بخش گردشگری کشور، فقدان هتل ها و اتاق های کافی برای پذیرایی از گردشگران آتی است. این موضوع اهمیت ورود سرمایه گذاران و هتلداران جهانی را به کشور افزون می کند.

لغو تحریم‌های نفت، گاز پتروشیمی و خودرو

اگر اخبار را دنبال کرده باشید، حتما می‌دانید که بسیاری از کشورهای منطقه که برخی از آنها دشمنان قدیمی ملت ایران هستند، اخیرا چه مواضعی در برابر مسایل منطقه‌ای داشته‌اند. عربستان سعودی نشان داده که به هیچ عنوان نمی‌تواند گشایش‌های اقتصادی در ایران را تحمل کند و وضعیت نه چندان خوب اقتصادی ما طی ده سال گذشته منجر به آن شده که بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاران خارجی سهم خود از ذخایر نفتی خلیج فارس را افزایش داده و از این محصول استراتژیک نه تنها برای رشد اقتصادی خود، که برای اعمال فشار بر ایران با استفاده از تغییرات در قیمت نفت نیز استفاده کنند. عربستان، قطر و بسیاری از دولت‌های عربی حوزه خلیج فارس با توان بالایی که در زمینه استخراج نفت پیدا کرده‌اند، میزان استخراج را چندین برابر کرده‌اند تا با این تیر چند نشان بزنند. محسن رنانی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان معتقد است، وقتی قیمت نفت زیاد باشد، برای دولت‌های غربی به صرفه خواهد بود که بر روی تحقیق و توسعه در بخش انرژی‌های نو سرمایه‌گذاری کنند. اگر در خلال این تحقیقات، راهکارهای علمی در استفاده بهتر از انرژی‌های نو و سوخت‌های غیرنفتی حاصل شود، آن وقت ارزش نفت کم خواهد شد و این موضوعی است که می‌تواند به کل کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه که عمدتا اقتصادی مبتنی بر نفت دارند، صدمات جبران ناپذیری وارد کند. با کاهش قیمت نفت، نیاز به تحقیق در زمینه انرژی‌های نو در کشورهای غربی از اولویت کمتری برخوردار خواهد شد و بودجه کمتری برای پژوهش در این حوزه اختصاص خواهد یافت. این موضوع می‌تواند در دراز مدت جلوی کاهش ناگهانی ارزش نفت بر اثر دستیابی به انرژی‌های جایگزین را بگیرد. بنابراین عربستان و سایر متحدان عربی‌اش در منطقه، با اتکا به پتانسیل‌های بالا در تولید نفت و صنایع پتروشیمی که دارند، راه کاهش قیمت نفت را پیش گرفته‌اند؛ مساله‌ای که می‌تواند به یک مانع بسیار مهم در راه توسعه ایران نیز تبدیل شود!

در صورتی که شرکت‌های نفتی خارجی در کشور ما نیز سرمایه‌گذاری کنند، نه تنها ظرفیت‌های استخراج نفت و صنایع پتروشیمی کشور افزایش می‌یابد، بلکه کمک بزرگی به بحث اشتغال و رونق اقتصادی هم خواهد شد. از طرفی توسعه صنایع پتروشیمی و افزایش ظرفیت استخراج طلای سیاه، می‌تواند اهرم فشار کشورهای عربی منطقه خلیج فارس را نیز خنثی کند.

خودروسازی در ایران از آن صنایعی است که وضعیت بدی دارد و به لطف کمک‌های دولتی، قیمت‌های گزاف و قوانین وارداتی و گمرکی سخت‌گیرانه سر پا مانده است. سه مورد از اصلی‌ترین عوامل عدم توسعه این صنعت در کشور عبارتند از عدم وجود رقابت اصولی و رقیب قدرتمند، دولتی بودن بخش عمده این صنعت و عدم واگذاری آن به بخش خصوصی و تحریم‌های بین‌المللی که مانع ورود قطعات و تکنولوژی ساخت خودرو به کشور می‌شود.

لغو تحریم‌ها در صنعت خودروسازی یکی از مهم‌ترین بندهای تفاهم‌نامه مشترک لوزان بود. کیفیت پایین خودروهای موجود در کشور و قیمت عجیب و غریب آنها باعث نارضایتی مردم ایران وارد شود. یکی از دلایل مهم آمار بالای مرگ و میر در تصادفات جاده‌ای در کشور همین کیفیت و ایمنی پایین خودروهای مورد استفاده است. از طرفی عدم امکان استفاده از خودروهای مدرن کم مصرف یا خودروهایی که با انرژی پاک کار می‌کنند و در اغلب نقاط دنیا با قیمتی پایین ارائه می‌شوند باعث شده تا بحث آلودگی هوا در شهرهایی چون تهران جدی شود. سیاست بستن مرزها و حمایت از تولید داخلی به هر نحوی هم نتیجه نداده و تنها منجر به ضعیف‌تر شدن صنعت خودروسازی داخلی و عقب ماندن از دانش روز دنیا شده است. ضعف کشور در صنعت خودرو لطمات مستقیم و غیرمستقیم فراوان دیگری هم داشته که یکی از آنها صدمه به صنعت توریسم است.

فرصت های توسعه پایدار صنعت پتروشیمی

فرصت های اقتصادی و امنیتی که از رهگذر توسعه و نفوذ در بازارهای پتروشیمی جهان برای کشور به وجود می آید، عبارتند از:

1.ارتقاء جایگاه استراتژیک ایران از طریق کسب نقش محوری در امر سیاست گذاری و تعیین قیمت محصولات پایه پتروشیمی در صحنه ی بین الملل با افزایش سهم تولیدات

2.گره زدن منافع کشورهای هدف از جمله کشورهای تقاضا محور چین و هند، کشورهای خاورمیانه، حوزه شرق آسیا و اروپای غربی با کسب سهم مناسب از بازار آتی محصولات پتروشیمی این کشورها با حفظ و استمرار تولید درایران

3.حفظ قدرت و افزایش توان صادراتی کشور

4.افزایش ضریب امنیت ملی با حداکثر سازی ارزش افزوده از ذخایرعظیم نفت وگاز کشور